KAYGI
Kaygı, gelecekteki olası bir tehlike hakkında duyulan genel bir endişedir. Bu kaygımız genelde belirsizdir, spesifik bir nedene bağlayamayız. Kaygılı insanlar sıklıkla ‘ya, acaba’ kelimelerini kullanırlar. Kalp atışları her zaman yüksektir ve titremeleri görülür. Onlar için konfor alanından uzaklaşmak çok zordur. Bildikleri ve güvendikleri yerde kalmak isterler. Konfor alanından uzaklaşmaya başlandığı an kaygı baş gösterir.
Genellikle korku ve kaygı birbirine çok karıştırılır. Korkuda spesifik bir uyaran, kaçınma tepkisi görülür. Kaygı ise daha çok geleceğe yöneliktir ve uyaranı belirsizdir. Yeni başlayacağınız üniversitenin ilk günü, hiç bilmediğiniz/tanımadığınız bir ortama ilk defa girmek, ilk iş günü, sunum yapmak kaygılı insanlar için zor geçen günlerdir. Süreklilik ve kontrol algısı kısmen de olsa onlardan uzak kaldığı için zor geçer. İnsanlar için en güvenli olan şey sürekliliktir, rutin dışı her insanda kaygı yaratır. Ama kaygısı yüksek olanlarda bu durum daha çok işlevsellikte düşüşe neden olduğu için asıl sorun burada başlar. Fiziksel olmasa da zihinleriyle hesap yaparlar, zihinleri hep meşguldür. Kaygının biraz daha dindiği durumlarda bile fiziksel tepkileri devam eder. Örneğin hala kasları gergindir ya da kalpleri hızlı atıyordur. Akla gelen ilk otomatik düşüncelere inandıkları için fiziksel reaksiyonları dinmez. Örneğin kalbi çarpan bir kişi ‘öleceğim’ diye telaşa kapılırsa kalbi çok daha hızlı atmaya başlar. Bu noktada güvende olduklarına inanmaları gerekir. Ve olabildiğince kaygı yaratan durumdan uzaklaşmak gerekir. Sık sık kontrolün hala onlarda olduğunu, güvende olduklarını, nefeslerine odaklanırlarsa biraz daha sakinleşeceklerini onlara söylememiz biraz daha sakinleştirici etki yaratacaktır.
Konfor alanından uzaklaşmak kaygıyı beraberinde getiren durumlardan biridir. Otomatik düşüncelerin doğru olmadığına inanmaları gerekir. İşlevsellikte düşüşe yol açmayacak şekilde olan kaygı bizim hayatta kalma çabamız olduğu için kaygı da diğer duygular gibi gereklidir. Örneğin karşıdan karşıya geçerken sağa sola bakmazsak araba çarpabilir. Sınavda kalmamak kaygısıyla derslere girmemiz ya da sınavda çalışmamız; olumlu sonuçlar bile doğurabilir. Her duygunun olduğu gibi kaygının da fazlası zarardır. Yeteri kadarını vücut fonksiyonlarımız için kullanıp fazlasıyla baş etmeliyiz ya da baş etmeyi öğrenmeliyiz.
