Psikoloji Köşesi
Hastalık mı Bozukluk mu?
28 Aralık 2020
Mental sorunlara neden bozukluk diyoruz? Bizler bozulabilen birer makine miyiz?
Hastalık ve Bozukluk Nedir?
DSÖ'ye göre sağlık teriminin tanımı "fiziksel, zihinsel ve sosyal olarak tam bir iyilik halidir; sadece hastalık veya sakatlığın olmama durumuyla tanımlanamaz." şeklindedir. Bu tanımın hataya düşmesi doğaldır çünkü kimse tam bir iyilik halinde olamaz. Hastalık tanımı da böyle bir hataya düşer çünkü içinde bulunduğumuz halin hastalık diye tanımlanması için gerekli sinyalleri veriyor mu diye bakılmalı. Ayrıca bu tanım sınırlandırmalar dahilinde olmalı. Örneğin 2 yaşındaki bir çocuğun alt ıslatması ile 32 yaşındaki birinin alt ıslatması 2 farklı boyuttur ve biri gelişim sürecinin bir parçası iken diğeri artık bir hastalık kategorisine girer.
Bu hastalık sinyallerine ise semptom diyebiliriz. Kimi zaman fark edilen kimi zamanda fark edilmeyen veya kişi tarafından önemsenmeyen, tedaviyi veren kişi tarafından oldukça önem arz eden semptomlar mevcuttur ve genel olarak bir hastalığın başlangıcı olarak da tanımlanabilirler. Bunu Dr. Heiby, "var olan bir problemin analizinin en alt seviyesi" olarak tanımlamaktadır. Yani semptomlar, her şeyin başlangıcıdır. Hastalık için, belli bir zaman dilimi içerisindeki "normal" olarak tanımlanan vücut fonksiyonlarında görülen her türlü sapmadır, tanımı da yapılabilir.
Bozukluklar da bir grup semptomun toplamıdır. Adı üzerinden gidecek olursak bozukluklarda fonksiyonel bir anormallik veya rahatsızlık görmeyi bekleriz. Bu bozukluklar, fonksiyonel veya zihinsel olabileceği gibi fiziksel, genetik, duygusal ve davranışsal da olabilir. Açıkçası bu terim genellikle "hastalık" sözcüğünün daha nötral, daha yumuşak bir hali olarak da kullanılabilmektedir. Çünkü "hastalık" sözcüğüne hemen hemen her toplumda olumsuz bir anlam yüklüdür ve insanlar bunu yumuşatmak için böyle bir terim ileri sürmüşlerdir.
Hastalık kelimesi İngilizce "disease" demektir ve Fransızca kökenli bir kelime olup "des" ve "aese" kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Anlamı ise kolaylık eksikliği olarak geçer. Bir nevi kolaylığı tersine çevirme. Yani hastalık insan hayatındaki kolaylığı zora çevirip elinden aldığı an başlıyor. Çoğu danışanın biz terapistlere geldiği nokta da tam bu oluyor. Hayat zorlaştığı zaman.
Bozukluk kelimesi ise İngilizce “disorder” demektir ve çoğu mental rahatsızlık bu şekil söylenir. "Obsessive-Compulsive Disorder, Anxiety Disorder ve Bipolar Disorder" gibi. Disorder kelimesi ise yine Fransızca kökenli olup Desordener kelimesinden gelir. Anlamı düzenden etkilenen, daha önce deforme edilen demektir.
Dis ve order kelimerine bakalım. Dis Latin kökenlidir ve 'zıt, tersi' demektir. Order ise yine latince olan ordain kelimesinden gelir ve anlamı Düzenleme demektir. Disorder da bir düzenleme eksikliği, düzensizlik olarak karşımıza çıkabilir.
Psikolojik Hastalıklarında çıkış noktası bu düzensizlik olabiliyor. Düşüncelerdeki düzensizlik davranışları, davranışlardaki düzensizlik düşünceleri etkiliyor. Hatta büyürken, gelişirken etrafımızdan aldığımız her düzensiz sinyal bizde yeni düzensizlikler geliştiriyor.
Türkçe de ise Bozukluk kelimesinin kökenine indiğimizde Boz kökü bir fiilden ziyade bir isim/sıfat olarak karşımıza çıkıyor kitabelerde. Anlamı ise alacalı renk, bulanık olarak geçiyor. Buradan çıkardığım sonuçla bozukluk kelimesi, insanın düşüncelerinde meydana gelen bir bulanıklık, ileriyi görememek ve analiz edememekten kaynaklı bir bocalama yaşamasından meydana gelen bir dizi olumsuzluklar silsilesi olarak da tanımlanabilir.
Bu şekilde Bozukluk kelimesi insana bozulan tamir edilen gibi değil de, daha çok onu anlayan biri gibi bakmamızı sağlıyor aslında. Sıkışıp kalmış düşüncelerimizin düzenlerinin bozulmasından kaynaklı bedenimizde yarattığı etkinin farkına vardığımızda düşünce karmaşasını biraz toparlamak ve yeniden düzene koyabileceğimizin bilincinde olmak kendimiz için yapabileceğimiz en iyi şeydir.
