Alt ıslatma (Enürezis) Nedir?
Alt ıslatma, gece (noktürnal) ve gündüz (diürnal) olabilmektedir. Bu durum, tuvalet kontrolü beş yaşından sonra hala sağlanamamışsa, haftada en az iki kez ve en az ardışık üç ay süresince oluyorsa, altını ıslatma probleminden bahsedebiliriz. Alt ıslatma birincil ve ikincil olabilmektedir.
Birincil olan alt ıslatma durumunda, çocuk hiç tuvalet kontrolü sağlayamamıştır ve daha çok bedensel ve genetik etkenler ön plandadır. Yani altını satan çocukların anne ve babalarında da bu durum belli bir yaşa kadar bulunabilmektedir. İkinci olan alt ıslatma durumunda ise; çocuk belli bir dönem tuvalet kontrolü sağlamasına rağmen, daha sonradan çocuğum bu kontrolünün kaybolması ile karakterizedir daha çok psikolojik faktörler etkilidir.
Alt ıslatma erkek çocuklarda kız çocuklarından daha fazla görülebilmektedir. Alt ıslatmanın özellikle ikincil olan tipinde, çocukta stres faktörleri bulunabilir. Bu nedenle sonradan altını ıslatmaya başlayan çocuklarda, olabilecek ek psikiyatrik sorunlar gözden geçirilmelidir.
Alt Islatma, psikiyatrik muayene yapıldıktan ve diğer faktörler elendikten sonra öncelikle davranışçı tedaviler ve daha sonra ilaç tedavileri ile bir tedavi edilmektedir. Yanlış tuvalet eğitimi ya da zamansız tuvalet eğitimi bu konuda önemli hazırlayıcı etkendir.
Alt kirletme (Enkoprezis) Nedir?
İstemsiz ya da amaçlı olarak, yineleyen bir biçimde dışkının uygunsuz yerlere yapılması ve en az üç ay süreyle ayda en az bir kez böyle bir olayın olmasıdır. Çocuğun takvim yaşı en az 4 olmalıdır. Genelde sindirim sistemi rahatsızlıkları primer ve sekonder yerleşebilir. Psikiyatrik muayene yapıldıktan sonra eşlik eden durumlar varsa müdahale edilmelidir. Davranışçı tedavi ve ilaç tedavisi ile bu problem çözülebilir.
Çocuğun altına bez bağlamak, çocuğun yaşına uygun olmayan davranış karşısında sessiz kalmak, aşırı cezalandırma yoluna gitmek çocuğun problemlerinin artmasına neden olur. Alt kirletme ve alt ıslatma problemlerinde, çocukta mevcut olabilecek psikiyatrik problemlerin ele alınarak çözülmesi gerekir. Bu türlü problemler başka tür problemlerin habercisi olabilir. Bu nedenle anne-babaların bu durumları küçümsememeleri gerekir.
Aileler neler yapmalı?
Çocuğumuza bu sorunun onun kişiliğindeki bir olumsuzluktan kaynaklanmadığını, onun hatası olmadığını açıklamalıyız.
Çocuğumuzun özel yeteneklerini, tutarak alt ıslatmayı aile içinde veya çocuğun hayatında önemli ve birincil olarak çözülmesi gereken bir sorun olmaktan uzak tutmalıyız.
Çocuğumuzun sıvı tüketimi ve tuvalet ziyaretlerinin düzeni konusunda yönlendirmeliyiz. (Yatmadan önce yaklaşık 2 saat sıvı tüketmeme, yatmadan önce tuvalet ziyareti gibi)
Tuvalete gitme, gece kalkma gibi davranış çizelgelerini planlayıp bu çizelgelerin çocuğumuzun kontrolünde olması konusunda yönlendirici olmalıyız.
Davranış çizelgelerine kuru kalkılan günlere vurgu yaparak çocuğa geribildirim vermeliyiz.
Altı ıslatma sorunu yaşadığında çocuğumuzu temizlik sürecine (yatak, kıyafet vs.) dahil etmeliyiz, kuru kalması için altını kesinlikle bağlamamalıyız.
Altı ıslatma ve altı kirletme zamanında tedavi edilmez ise neler olur?
Çocuğun yaşına uygun normal psikososyal gelişimi bozulur.
Anne-baba ve çocuk ilişkilerinde problemler yaşanır.
Çocuğun sosyal çevresinde (okul, arkadaş ve benzeri) uyum problemlerine yol açar.
Çocuğun stres olayına uygun tepki ortaya koyamamasına neden olur.
ALT ISLATMA VE ALT KİRLETME DAVRANIŞI İLE İLGİLİ MUTLAKA BİR UZMANA BAŞVURMAYI UNUTMAYIN!
Psikolog Kadriye Sinem Çetintürk Kurşunlu
@aristopsikoloji
