Uykusuzluk, uyuma fırsatı olmasına rağmen uykuya dalmakta, uykuyu sürdürmekte veya her ikisinde birden güçlükle karakterize edilen bir uyku bozukluğudur. Uykusuzluk çeken kişiler genellikle kendilerini yorgun, sinirli hissederler ve uykusuzluk nedeniyle gün içinde konsantre olmakta güçlük çekerler.
Uykusuzluk bireyin sağlığını ,iş performansını ve yaşam kalitesini de azaltabilmektedir. Sağlıklı bir yetişkinin uzmanlara göre uyku süresi 7-8 saat yeterli olarak görülmektedir.
Bir çoğumuz , hayatının bir döneminde günler veya haftalar süren kısa süreli (akut) uykusuzluk yaşayabilmektedir.. Böyle durumlar genellikle stres veya travmatik bir olay sonucunda gözlemlenmektedir. Ancak bazı insanlar bir ay veya daha uzun süren uzun süreli (kronik) uykusuzluk yaşar. Uykusuzluğun kendisi birincil sorun olabilir veya farklı bir tıbbi durum ya da kullanılan ilaçlar uykusuzluğa sebep olabilmektedir.
Uykusuzluk Semptomları nelerdir?
- Uykuya dalmada zorluk
- Sürekli Uyanmak , uykuda kalma zorluğu
- Dinlenmemiş hissederek uyanmak
- Gündüz uykusuzluk
- Konsantrasyon zorluğu,
- İş yerinde artan hatalar veya kazalar
- Anksiyete, depresyon veya diğer ruh hali bozuklukları
- Uyku Hakkında endişelenmek
- Gün içinde daha fazla uyumak
Uykusuzluk nedenleri nelerdir?
Stres ve kaygı: Aşırı endişe, stres ve kaygı zihni aktif tutabilir ve kişinin uykuya dalmasını veya uykuda kalmasını engelleyebilir.
Depresyon: . Depresyonda olan kişiler genellikle uyku sorunları yaşarlar ve bu da semptomlarını şiddetlendirebilir.
Tıbbi durumlar: Kronik ağrı, nefes alma güçlükleri ve diğer tıbbi durumlar uykuya dalmayı veya uykuda kalmayı zorlaştırabilir.
İlaçlar: Antidepresanlar, kortikosteroidler ve tansiyon ilaçları gibi bazı ilaçlar uykuyu etkileyebilir.
Yaşam tarzı faktörleri: Kafein veya alkol tüketmek, sigara içmek, fiziksel aktivite eksikliği ve düzensiz uyku düzenlerinin tümü uykusuzluğa katkıda bulunabilir.
Çevresel faktörler: Gürültü, ışık ve aşırı sıcaklıklar uykuya dalmayı veya uykuda kalmayı zorlaştırabilir.
Vardiyalı çalışma ve jet lag: Dönen vardiyalarda çalışan veya zaman dilimleri arasında seyahat eden kişiler, sirkadiyen ritimlerindeki kesintiler nedeniyle uyumakta zorluk çekebilirler.
Uykusuzluk nasıl giderilir?
- Düzenli olmak: Yatma ve uyanma saatinizi hafta sonları da dahil olmak üzere tutarlı tutun. Yatak odanızı uyumak için konforlu hale getirin ve sadece uyku için kullanmalısınız.
- Meditasyon, farkındalık ve yoga gibi zihin-vücut terapileri, stresi azaltmada ve gevşemeyi teşvik etmede yardımcı olabilir.
- Gündüz şekerleme yapmamaya çalışın çünkü bu gece uykunuzu bölebilir.
- Mavi ışık uyku hormonu melatonin üretimini engelleyebileceğinden yatmadan önce ekranlardan (TV, bilgisayar, telefon vb.) kaçınmalısınız.
Uykusuzluk devam ederse veya günlük yaşamınızı etkiliyorsa bir sağlık uzmanına danışmanız önemlidir. Altta yatan nedeni belirlemeye yardımcı olabilir ve sizin için en uygun tedavi planını uygulayabilirler.
Psikolog Namık Okan Kavas
