Hepimiz öfkeleniriz. Bazıları için öfkeleri küçük bir saman alevi gibidir, diğerleri yoğun bir hiddet hisseder.
Kendi başına öfke çok normal, sağlıklı bir insani duygudur. Aslında öfke; neşe, üzüntü ve korku ile birlikte dört evrensel duygumuzdan biridir. Diğer tüm duygular, dört evrensel duygumuzun kombinasyonlarının ifadeleridir.
Öfke ile ilgili sorunlar, kontrolden çıkıp yıkıcı hale geldiğinde ortaya çıkar. Mesleki yaşam, kişisel yaşantılar, sosyal durumlar, halka açık olaylar vb potansiyel olarak birinin öfke patlamasından etkilenebilir. Aşırı öfkeli olmanın kişi üzerindeki etkisini de unutmayalım. Öfkelerinin yol açtığı hasarı fark etmek bir ömür alabilirken, hiddetli kişiler pişmanlık ve vicdan azabı, suçluluk, utanç ve yoğun kendinden nefret etme ve tiksintiye kadar değişen duygular yaşayabilir.
Öfke zorlu bir duygu olabilir. Diğer duygular gibi buna da çeşitli fizyolojik ve biyolojik değişiklikler eşlik eder. Sempatik sinir sistemi aktive olur, kalp atış hızınızı yükselten, kan basıncınızı yükselten ve daha fazla kas gerginliğini artıran adrenalin ve noradrenalin üretir. Bu reaksiyonlar vücudu harekete geçmeye hazırlıyor. Evrimsel terimlerle, hangi eylemin yapılacağına ilişkin seçenekler basitti - tehlikeyle savaş ve kendini koru ya da kaç. Bu sizin hayatta kalma mekanizmanızdır. Ancak günümüzün modern dünyasında, savaş ya da kaç tepkinizi sürekli olarak tetiklemenin bir bedeli vardır. Uzun vadede bağışıklık sisteminiz baskılanabilir ve gripten kalp hastalığına veya felce kadar sayısız başka sağlık sorunu riskini artırabilir.
İşte yaygın öfke profilleri:
Pasif Öfke: En kaçıngan öfke türü olan pasif öfke, özellikle ona tepki verenler için en çileden çıkaran da olabilir. Bazen iğneleme veya alay etme, pasif-agresif ifadeler, sessiz kalma veya inatçılık şeklinde kendini gösterir. Çocukken veya yetişkin olarak baskın bir birey yüzünden olumsuz duyguları bastırmaya zorlanmaktan kaynaklanabilir. Bu tür bir öfke, onu ifade eden kişiyi diğer daha açık öfke türlerinden çok daha fazla duygusal ve fiziksel olarak tüketebilir.
Patlayıcı Öfke: Çoğu zaman görünüşte hiçbir şey yokken en ufak bir sinir bozucu olarak algılanan her etkene karşı gelişen dürtüsel bir tepkidir. Çok öngörülemez olduğu için, sonunda böyle bir kişinin etrafındaki herkesi tedirgin etmeye veya kişiden tamamen kaçınmaya zorlayabilir. Patlayıcı öfke, erkeklerde ve madde bağımlılığı sorunu olanlarda biraz daha yaygındır.
Sertleşmiş (Taşlaşmış) Öfke: Birisi belirli bir yanlış yapma veya hayal kırıklığı nedeniyle öfkesinde sıkışıp kaldığını hissettiğinde. Bu kişi, bırakın belirli bir olayı ya da kendisine haksızlık eden kişiyi affetmek şöyle dursun, unutmak konusunda çok zorlandıysa ve hâlâ da zorlanıyorsa, öfkenizi katlamış olabilir.
İntikamcı (Ahlaki) Öfke: Bu öfke genellikle başka birinin adaletsiz, yanlış veya yanlış olarak algıladıkları eylemlerine karşı haklı bir öfke olarak kendini gösterir. Bu insanlar kendilerini doğal bir ahlaki pusula olarak görürler ve kurallar çiğnendiğinde başka yöne bakamazlar. Doğru odaklanma ile bu öfkenin yıkıcı olması gerekmez. Daha büyük bir değişim için kullanılabilir. Ancak böyle bir kişi yabancılaşma riski taşır - bu tür bir öfke aynı zamanda belirli kişilik tiplerinin bir özelliği ve Asperger sendromunun bir özelliği olabilir.
Kronik Öfke: Kronik öfke, başkalarına ve sıklıkla da kendine karşı sürekli hüsran ve kızgınlık şeklinde kendini gösterir. En kötü ihtimalle, bu kişi muhtemelen acı, huysuz veya kin dolu olarak tanımlanır. Uzun süreli veya çözülmemiş duygusal sorunları gösterebilir ve zamanla kişinin zihinsel, duygusal ve fiziksel sağlığını ciddi şekilde etkileyebilir.
Öfke Kontrolü
Öfkeyi nasıl kontrol edeceğinizi öğrenirken, anlaşılması gereken en önemli şey kimsenin bizi kızdırmadığıdır. Öfke, birinin az önce söylediğini veya yaptığını yorumlama şeklimizi, tepkimizi yöneten başa çıkma becerilerimizi yansıtan bir tepkidir. Öfkenin kendisi sorun değil; sorunlu hale gelebilecek olan, olayları yorumlamamızla birlikte bunu ifade ediş şeklimizdir. Yani, birisi öfke sorunlarını kontrol edecekse, önce öfkelendiğinde nasıl davranacağını belirlemelidir.
