İş yerindeki performansımızın doyurucu ve verimli olması süreci, iş yerinde sağlanan koşullar, fırsatlar, iş yerinin fiziki özelliklerinin yerinde olması veya daha iyi olması, sağlıklı kurulan iletişimlere göre belirlenebilir. Peki iş yeri performansımızın düşmesi nelere bağlıdır?
Çalışanların birbirleri için asılsız haberler yaydıkları, bir diğer kişiyi görmezden geldikleri, kendisini ona değersiz hissettirdikleri, yaptığı işlerin aşağılandığı bir iş yeri düşünelim. Bu iş yeri için söylenebilecek ilk şey çalışanlara karşı “Mobbing” uygulandığı olur. Mobbing “Psikolojik Taciz” olarak da isimlendirilebilir ve bir grup insanın veya tek bir kişinin bir kişiye veya bir gruba uyguladığı duygusal saldırı olarak tanımlanabilir. Mobbing (psikolojik taciz), kişinin iş yerinde maruz kaldığı görmezden gelinme, aşağılanma, kendi donanımları ve işi dışında kendisine iş yüklenmesi, mesai saatleri dışında rahatsız edilmesi ve kendisine zorla karşılıksız iş yaptırılmaya çalışılması, kendisi hakkında asılsız haberlerin yayılması şeklinde tezahür edebilir. Mobbing uzun süreli bir periyotta kişileri pasifize etme ve yıldırma politikasıyla biçimlendirilir ve kişinin moral, motivasyon, verimlilik ve örgütsel bağlılığını sistematik olarak minimuma indirgemeye yöneliktir. Pek tabii, bunun neticesinde mobbing’e uğrayan çalışanın psikolojik iyi oluşunun kötü etkilenmesi ve hatta işi bırakması oldukça muhtemeldir.
Mobbing kavramı çalışma hayatı için ilk kez 1980’li yıllarda Heinz Leymann tarafından kullanılmıştır ve “İş yerindeki baskı, şiddet ve yıldırma hareketleri” olarak tanımlanmıştır.
Mobbing kendisini :
•Kişinin işle ilgili önemli gelişmelerin ve haberlerin dışında bırakılması
•Kişiye olması gerekenden daha fazla iş yükü verilmesi
•Kişi için söylentilerin çıkarılması
•Kişinin iş alanına girmeyen işlerin verilmesi
•Kişinin diğerleri tarafından küçümsenmesi
•Kişinin dış görünümüyle alay edilmesi
•Kişinin işle ilgili önerilerinin dikkate alınmaması ve iş yerinde yokmuş gibi davranılması
•Kişinin kendisiyle aynı pozisyonda olan veya kendisinden daha alt düzeyde olan kişilerden daha düşük maaş alması
şekillerinde gösterebilir.
Mobbing’e (psikolojik taciz) uğrayan kişide ne tarz ruhsal ve fiziksel belirtiler görünebilir?
•Depresif ruh hali
•İşe gitmeyi istememe
•Konsantrasyon güçlüğü
•Titreme, terleme, kalp çarpıntısı
•Huzursuzluk
•Kilo kaybı veya kilo alma
•Uyku problemleri
•Kaygı
Mobbing davranışları gösterenlerin yüksek özgüven, zayıf sosyal beceri, küçük çıkarlar için bile kişilere karşı politik hileler oynanması ile örgütlenmiş kişilik özelliklerine sahip oldukları söylenebilir. Mobbing uygulayan kişiler aynı zamanda mağdur ettikleri kişilerin veya kişinin kendisini yetenekli görmesine engel olmalarını, örgütsel bağlılığını azaltmalarını, üretkenliğini azaltmalarını hedeflerler. Mobbing’e uğrayan kişilerin ise sosyal beceri eksikliği, özgüven eksikliği, işinde başarılı olması ve grup normlarına uymaması gibi kişilik ve davranış özelliklerine sahip olduğu söylenebilir.
Mobbing ile nasıl baş edilebilir?
Öncelikle mobbing iş ahlakı ile uyumlu bir davranışlar ve söylemler bütünü değildir ve kişiler doğru bilgilerin ışığında hukuki yollara başvurabilirler. Mobbing uygulayan kişilerin davranış ve söylemlerinin sizin beceri ve iş performansınızla bir ilişkisinin olmadığını, bu söylemlerin gerçek dışı olduklarını kendinize hatırlatabilirsiniz. Mobbing uygulayan kişiler kendi çıkarları ve kendi zarar vermeye yönelik olan eğilimlerinden dolayı mobbing uygulamaktadırlar. Onların bu kişilik yapılanmaları sizin başarılı, değerli, becerikli biri olup olmadığınızı belirleyemez ve sergilemiş oldukları mobbing aslında sadece kendi kişilik yapılanmalarıyla ilgili olup, sizin iş yeri performansınızın ve nasıl biri olduğunuzun objektif belirleyicileri olamazlar.
Toplumsal üretime katkı sağlayan kişiler olarak iş yerleri ve işlerimiz hayatımızın önemli bir kısmını kaplamaktalar ve iş hayatımız hem psikolojik hem fizyolojik sağlığımıza etki edebilmektedir. Bu sebeple yaşadıklarımızın farkında olup hem kendimizi hem çevremizi bilinçlendirmek, elzemdir.
