Katarsis Nedir?

Teknolojinin hızla ilerlediği, sosyal medyanın yaşamımıza her geçen gün daha fazla entegre olduğu bir dönemde farklı alanlardan faklı birçok yaşam tarzına, tedavi yöntemlerine,bilgiye vb. ulaşabiliyoruz. İçinde bulunduğumuz dönem bize yeni bilgiler dışında yeni kelimeler de katmaktadır. Bu ''yeni kelimeler'' sepetinde bulunan kelimelerden biri de ''Katarsis''tir.

Peki katarsis ne demektir?

Kelimenin ne demek olduğuna dair hızlı bir anlam yakalayabilmek adına, ''arınma'' demektir diyebiliriz. Aristoteles'in Poetica isimli yaptından alınmış bir sözcük olup, sahnede oynanan trajedi oyununun seyirci üzerinde yarattığı rahatlatıcı etki olarak açıklanabilir.

Katarsis, psikolojide kendisine psikanaliz alanında yer bulmuştur. Bilinçdışı bir psikanaliz terimidir ve bilinçdışında birikmiş olan bastırılmış duygu ve düşünceler, çeşitli yollarla hapsedildikleri derinliklerden çıkarılırlar ve kişi artık onları bastırmadığı için, açığa çıkmalarını sağladığı için rahatlar ve bu da kişide olumlu etki yaratır. Özellikle psikanalizde kullanılan serbest çağrışım yöntemiyle kişi hiç düşünmeden tamamen spontane, anlık bir şekilde konuşur ve bu da kişinin zihninin derinliklerinde sakladığı bastırılmış duygu, düşünce, arzuları açığa çıkarır. Kişinin içini boşaltması ve rahata ermesi bir arınma süreci olarak simgelenebilir ve bu durum da katarsis olarak adlandırılabilir. Yani katarsis, psikolojide kişinin baskıladığı ve açığa çıkmaları konusunda direnç gösterdiği patojen duygularından çeşitli yollarla arınmasıdır.

Bu çeşitli yollar elbette sadece serbest çağrışım değildir. Örneğin Feshbach'ın kuramına göre kişi, saldırgan niteliğe sahip olan bir televizyon veya internet programı izleyerek, içindeki saldırgan dürtüleri bu yolla zararsız bir şekilde boşaltmış olur çünkü izleyen kişi de dolaylı olarak bu saldırganlığı deneyimlemektedir. Kişi saldırganlık içeren sahneyi izleyer, olayı dolaylı olarak yaşar, kendi üstünde de bir gerilim hisseder, saldırganlık eyleminde bulunan kişiyle özdeşleşir ve içinde hissettiği saldırganlık dürtülerinden bu şekilde zararsız bir yolla arınmış olur.
Katarsise ulaşmanın bir başka yolu ise içimizde hissettiğimiz olumsuz duyguları fiziksel olarak boşaltmaktır. Örneğin içindeki öfkeyi bir kum torbasına vurarak atan kişi de katarsise ulaşır ; yani içindeki olumsuzluklardan arınmış olur. İçindeki üzüntüyü dinlediği bir müzik ile ağlayarak gideren bir kişi de duygusal boşaltımda bulunarak, kathartik süreci gerçekleştirmiş olur. 

Katarsis, bugün psikolojide insanın içinde bulunan veya bastırmış olduğu olumsuz duygu, düşünce ve arzularından çeşitli yollarla arınmasıdır diyebiliriz. Bu çeşitli yollar serbest çağrışım tekniğiyle, video izleyerek, oyun oynayarak, müzik dinleyerek, ağlayarak, konuşarak vücut bulur. Bu sebeple katarsisi, olumsuz hissiyatlarımızdan arınma konusunda işlevsel bir şekilde kullandığımız zaman, bizler için oldukça yararlı bir yol olabilir.