Yas Nedir ve Evreleri Nelerdir?

Yas Nedir ve Evreleri Nelerdir?

Kayıp, en genel anlamıyla sevilen bir ''şey''in yitirilmesidir ; yas ise bir kayıp sonrası ortaya çıkan şiddetli ve uzun süreli acıdır. Yas tepkileri uyku sorunları, yeme sorunları, kızgınlık öfke, suçluluk, arkadaş ve aile üyeleriyle ilişkilerin devam edip etmemesi gibi tepkileri içerebilir.
Yas tepkileri ve yas tutma süreci kişisel ve bireye özgü olabilese de, bu konuda bazı evrensel aşamalar mevcuttur denilebilir.  Psikiyatr Elisabeth Kübler-Ross ölüme giderek yaklaşan hastaları incelerken 5 aşama gözlemlemiştir fakat  bu aşamalar sadece ölüme yakın olan kişi için değil, bu kişinin yakınları için de geçerli olabilir.


Bu aşamalar :


İnkâr:  İnkar süreci hastanın veya hasta yakınının ölümü reddetmesini içermektedir. "Hayır, ben değilim, doğru olamaz bu, ben zaten hasta değilim, bir karışıklık olmalı'' veya ''başka birinden bahsediyorlardır, bu o olamaz'' gibi tepkiler verilebilir.


Öfke: Bu aşamada kişi içinde bulunduğu duruma karşı öfke besler ve öfkesini yönlendirecek bir suçlu arar "Niye ben?, Neden bir başkası değil?'', ''Bu durumun suçlusu kesinlikle o/bu'' şeklinde tepkiler gösterilebilir.


Pazarlık: Kişi bu evrede hayatında bazı durumları, özellikleri düzeltmeye ve düzelteceğine dair sözler vererek ölümü geciktirmeye çalışır. Örneğin kişi bu durumu atlatırsa daha iyi bir insan olacağına söz verir veya olumlu düşünürse bu durumun geçeceğini düşünür. ''Eğer bu durumu atlatırsam daha iyi bir insan olacağım, eğer pozitif düşünürsem bu durum geçebilir.'' şeklinde pazarlıklar yapabilir.


Depresyon: Kişi bu evrede pazarlıklara rağmen ölümün gerçekleşeceği durumunu kabullenmeye başlar. Kişi kendisini yoğun bir çaresizlik içinde hisseder ve her şey onun için artık anlamsız hale gelir.


Kabullenme: Kişi bu evrede kaçınılmaz sonu kabul eder. ''Bu duruma engel olamayacaksam en azından kendimi hazırlayayım.'' der ve yaşamış olduğu hayatı düşünür. Bu evrede kişi daha sakindir ve bu evre "Çıkılan uzun yolun son durak noktası" olarak görülebilir.

Sosyal Medya'da Paylaş

Yazar Hakkında

Radiye Mahabat Seyda

Merhaba, Ben Radiye Mahabat Seyda. Lisans eğitimimi İstanbul Gelişim Üniversitesi'nde psikoloji alanında tamamladım. Akabinde ''Çözüm Odaklı Kısa Süreli Terapi'', ''Mindfulness & Kabul ve Karar...